سؤالات
1 ) به نظر جنابعالی بیماریهای چشمی بیماریهای سیستمیك كه روزه داری باعث بروز، تشدید، بروز عوارض یا تداخل در درمان آن بیماریها می شود، كدامند ؟ در صورت چنین بیماریهایی روزه برای كدامیك از آنان تحت چه شرایطی ممنوع می باشد؟
2 ) با توجه به تجربیات علمی و عملی حضرتعالی فواید روزه داری در رابطه با چشم و بیماریهای مربوطه را بیان فرمایید؟
پاسخ‌ها
دكتر پویان
از آنجایی كه بیماریهای عمومی بدن به روی چشم اثر می گذارد و بیماریهای عمومی نظیر مرض قند و بیماریهای كلیوی و قلبی كه در موارد خفیف تا متوسط هستند با روزه بهتر می شود، عوارض این گونه بیماریها نیز روی چشم كمتر اثر می نماید و روزه بهتر است.
دكتر خالقی
بجز بیماریهای چشمی كه بعلت سوء تغذیه باشد همانند كمبودvit A در بقیه موارد منعی جهت روزه داری وجود ندارد.
دكتر پویان
الف: در موقعیكه انسان روزه می گیرد ممكن است فرد احساس كم شدن سوی چشم (دید چشم) نماید كه در روزه متعارف است و مجوز افطار نمی باشد ولی اگربیش از این حد باشد مجوز افطار می باشد و كم شدن دید چشم از هرجهت روزه كه شب برطرف می شود مجوز افطار نمی باشد.
ب: در مواردی كه چشم عمل می شود و در اوایل آب به آن ضرر دارد بایستی به جای وضوء تیمم گرفت واز جهت اینكه گرد و غبار به داخل چشم نرود می تواند بر روی زمین یا سنگی كه غبار ندارد تیمم نماید چونكه نماز بدون وضوء و تیمم قضا دارد.
ج: یكی از مسائلی كه روزه را باطل می نماید خوف داشتن از اینكه روزه ضرر داشته باشد، است بنابراین اگر كسی خوف داشته باشد كه روزه برای او ضرر داشته باشد نبایستی روزه بگیرد، در این مورد افرادی هستند كه دچار ضعف چشم هستند كه در موقعیكه روزه می گیرند بطور طبیعی احساس به كاهش دید را دارند و ترس دارند از اینكه روزه ضرر به چشم آنها برساند، بنابراین روزه آنها باطل است.
د: در مواردی كه فرد از لنز تماسی بجای عینك استفاده می نماید وضوء و غسل اشكالی ندارد و صحیح است.
و: درمان اكثر بیماریهای چشم با داروهای ( قطره های ) موضعی می باشد و مصرف این داروها نیز در موقع روزه داری اشكالی ندارد بنابراین با اكثر بیماریهای چشم می شود روزه گرفت.
با همكاری:
دكتر پویان و دكتر خالقی و چندین استاد دیگر
روزه و چشم
در بررسی روزه بر VFF در كویت پس از بررسی بیست مرد در طول ماه رمضان چنین به دست آمده كه روزه Visual flicker fusion ) )را كاهش می دهد. این یافته ها نشان می دهد كه روزه احتمالا حساسیت در كی را كاهش می دهد( 1 ).
انسداد ورید شبكیه ( RVO ) و احتمال نقش دهید راتاسیون در بروز آن در عربستان در طی یك پژوهش بر روی نود بیمار كه در لحاظ بالینی تشخیص داده شده بود بررسی شد كه 76 % موارد بیماری مرد بودند و در نهایت چنین نتیجه گرفته شد كه بروز RVO در ماه رمضان به طور معنی داری نسبت به سایر ماههای سال بیشتر بود و این یافته ها مطرح كننده است كه دهیدراتسیون ممكن است نقشی در پاتوژنز RVO داشته باشد( 2 ).
اثر روزه مذهبی بر زمان ترشح پایه اشك و خشكی اشك در تركیه طی یك تحقیق سنجیده شده تست تا نهایتا چنین بدست آمده است كه روزه مذهبی در فصل زمستان به نظر نمی رسد بر ترشح پایه اشك و انحلال ( خشكی ) در افراد سالم اثر داشته باشد (3 ).
استفتائات
س ـ فردی است در موقعی كه روزه می گیرد احساس كم شدن سوی چشم می كند ولی در شب این احساس را ندارد ولی با این حال با تشخیص خودش روزه اش را نمی گیرد. حكم روزه اش چیست ؟
ـ مقداری از آن طبیعی است ولی اگر ضرر برای چشم دارد نباید روزه بگیرد. ( آیت الله بهجت )
ـ روزه اش صحیح است. ( آیت الله سیستانی )
ـ در صورتیكه یكی دو ساعت بعد از افطار عوارض بطور كلی برطرف می شود واجب است روزه بگیرد و ضرر به حساب نمی آید. ( آیت الله نوری همدانی )
ـ نباید روزه گرفت چون روزه با احتمال ضرر هم ساقط است. چه رسد به اطمینان به ضرر و كم شدن قدرت بینایی چشم كه جزء ضررها می باشد. ( آیت الله صانعی )
ج ـ اگر خوف ضرر مغندیه داشته باشد می تواند روزه نگیرد ولی اگر تا آخر سال خوب شد باید قضا كند و اگر خوب نشد باید برای هر روز یك مد گندم به فقیر بدهد والله العالم. ( آیت الله جواد تبریزی )
ـ اگر مطمئن است كه روزه برای او ضرر دارد نباید روزه بگیرد. ( آیت الله فاضل لنكرانی)
س ـ اینجانب مبتلا به ضعف چشم می باشم و خیلی مایلم روزه بگیرم، ولی می ترسم برای چشمانم ضرر داشته باشد آیا روزه بگیرم ؟
ج ـ در صورتیكه كه خوف و ترس ضرر برای چشم داشته باشد، روزه گرفتن جایز نیست. ( آیت الله فاضل لنگرانی )
س ـ شخصی است كه چند سال است به خاطر ضعیف بودن چشم، روزه نگرفته است ولی آلان به نظرش رسیده كه اگر از نظر غذا مراعات كند و روزها استراحت كند ممكن است بتواند روزه بگیرد از آن مرجع بزرگوار استدعا دارم بفرمایید كه در این صورت روزه برای او واجب است یا نه و در صورت وجوب، تكلیف حكم روزه های سال گذشته چیست ؟
ج ـ اگر خوف ضرر دارد باید روزه ها را افطار كند و در غیر این صورت باید روزه بگیرد قضای روزه های سابق بر عهده او است، هر وقت تمكن داشت آنها را بجا آورد. (حضرت امام )
س ـ آیا ریختن دارو ( مانند قطره ) در چشم به هنگام روزه، عامل باطل شدن روزه است
ج ـ روزه باطل نیست، بلكه اگر بو یا مزه آن به حلق برسد مكروه است.
Reference:
1) Ali MR Amir. Effects of fasting on visual flicker fusion percept.Skills 1989 OCT ;69 (2):627-31.
2) Alghadyan AA.retinal vein occlusion in Saudi Arabia:possible of dehydration.Ann ophthalmol 1993 OCT ;(10):394-8.
3) Kayikcioglu O , Erkin EF ,Erakgumt.The influence of religious fasting on basal tear secretion and tear break-up time.Inotophthalmol 1998-99:22(2):67-9.