سؤالات
1-اگر قرار شد شخصی داروی 3 دوز در شبانه روزبه دو دوز ( افطاری و سحری ) در ایام روزه داری تبدیل كند آیا باز این تبدیل دوزها واقعاً همان اثر اولیه اش را دارد؟
2- چه دسته ای از داروها اثر مغذی و تقویتی دارند بطوری كه مبطل روزه هستند لطفا“نام ببرید؟
1- آیا داروهای استنشاقی كه در بعضی از بیماریها نظیر آسم بكار میروند اثر تقویتی دارند كه بواسطه آن روزه باطل شود؟
2- چه دسته ای از داروها حتما باید بیش از دودوز استفاده كرد طوریكه نمی‌شود دردوز افطاری و سحری استفاده كرد كه بتوان روزه داری كرد؟
پاسخ ها
سؤال 1
در اكثر موارد بدلیل مشخص بودن طول اثر دارو ، دوز مؤثردارو كاهش میابد ولی در اكثر موارد پایین آمدن دوز برای مدت كم مشكلی در درمان ایجاد نمیكند و در مورد داروهایی نظیر آنتی بیوتیكها كه وجود دوز مؤثر در بدن بیمار مهم است میتواند بجای آنتی بیوتیك های 3 یا 4 بار در روز نظیر آموكسی سیلین و آمپی سیلین، از آنتی بیوتیك هایی نظیر كوتری موكسازول دو بار در روز و آنتی بیوتیك جدید سفكسیم یك بار در روز استفاده نمود.
سوال 2
به طور معمول ویتامینها ، آنابولیكهای استروییدی ، خونسازها ، ضد دردهای مخدر ، انواع سرم ها، بعضی از داروهای هورمونی و ….
سؤال 3
سه داروی مهم این بیماری كه در ایران موجود است میتواند به سالبوتامول ، بكلومتازون و كرومولین سدیم اشاره كرد كه هیچكدام به عنوان داروهای تقویت كننده بكار نمی‌روند.
سؤال 4
تقریبا در تمام دسته های دارویی داروها ی با یك ، دو ، … و بالاتر دوز مصرفی یافت می‌شود و به این سؤال نمی‌شود یك پاسخ قاطعانه داد ولی در اكثر دسته‌های دارویی نخوردن یك دوز مشكلی در درمان بیمار ایجاد نمیكند و همچنین می‌توان با دادن داروی مشابه ، مشكل روزه داری را حل نمود.
فارماكولوژی و روزه
اثرات روزه بر رژیم دارویی در 81 مسلمان آسیایی در طول ماه مبارك رمضان آزمایش شده 22 مرد و 15 زن بیمار در طول ماه رمضان رژیم دارویی خود را تغییر داده بودند 35 دوز miss شده بود 8 نفر قرصهای خود را در زمانهای دیگر دریافت می‌كردند و 4 نفر همه داروها را بصورت دوز منفرد مصرف می‌كردند نتایج این تغییرات مورد بحث است و باید دید كه چه مشكلاتی بوده كه باعث این تغییرات شده است. (به نقل از كتاب فقه و طب اثر دكتر فریدون عزیزی)
مصرف داروهای تزریقی در موارد نیاز اجازه داده شده ولی داروهایی كه از راه دهان توصیه می‌شود:
الف: افرادی كه به سبب بیماری خود ناچار به مصرف دارو به فواصل منظم در طول روز (13 تا 17 ساعت در ایران برحسب فصل ) هستند از گرفتن روزه خودداری نمایند.
ب: در صورت امكان ، پزشك از داروهای طویل الاثر كه آثار مشابه دارند استفاده كند تا بیمار بتواند با مصرف دارو در سحر یا افطار – یا هردو – به انجام این فریضه بپردازد.
ج: آگاهی پزشكی از نحوة اثر داروها ، متابولیسم ، نیمه عمر آنها در بدن در انتخاب نوع دارو بسیار مؤثر است ، به طور مثال می‌توان فردی كه مبتلا به صرع بوده را ذكر كرد كه سه بار در روز 100 میلی گرم فنی توئین مصرف می‌كرده و هنگام روزه داری با قطع دو دوز دارو هنگام رانندگی به حملة صرع دچار شده است P(4)P مسلما“ چنین فردی كه مایل به انجام فریضة روزه است میتواند از رژیم 300 میلی‌گرم فنی توئین ، یك بار در روز ، استفاده كند.P(5)P زیرا نیمه عمر طولانی فنی توئین سبب خواهد شد كه غلظتهای سرمی مناسب دارو در طول روز ، احتمال بروز حملات صرعی را كاهش دهد.P(6)P
پژوهشهای بیشتر در این مورد ، بخصوص توجه داروسازان و فارماكولوژیست‌های مسلمان به تهیة تركیبات Sustained – release مورد نیاز است ، زیرا با تهیة این نوع تركیبات از داروهایی كه اثر كوتاه مدت دارند ، می‌توان در مدت طولانی نیز غلظت سرم را به حد مناسب رساند.
با همكاری
دكتر رضایی و چندین استاد دیگر
استفتائات
سوال1: آیا مصرف شیافهای ركتالی و كرم های واژینال مبطل روزه میباشد؟
خیر مبطل روزه نیست چون جامد است. ( آیت الله فاضل لنكرانی )
مبطل روزه نیست و الله العالم. ( آیت الله جواد تبریزی )
جایز است و مانعی ندارد و آن چه مبطل روزه میباشد الكل و شرب ولو از راه غیر متعارف كه در چنین مواردی تحقق نمی‌یابد ( آیت الله صانعی )
- خیر مبطل روزه نیست ( آیت الله نوری همدانی )
سوال2: بعضی داروها ترریقی اند كه مقدار كمی از مواد غذایی در آنها وجود دارندآیا این داروها مبطل روزه هستند؟
-اگرصدق داروی مقوی نكند كه در حكم تغذیه باشد اشكالی ندارد (آیت الله فاضل لنكرانی )
- مبطل روزه نیستند و الله العالم ( آیت الله جواد تبریزی )
- احتیاط در ترك است هر چند نمیتوان آن را مبطل دانست و صدق الكل و شرب بر آن محل تامل بلكه منع است.( ایت الله صانعی )
خیر مبطل روزه نیست. ( آیت الله سیستانی )